9 maart 2018


Oud geloof, nieuwe kapel

Mariakapellen zijn doorgaans van steen en traditioneel.

Architect Erwin Kamphuis uit Enter laat zien dat het ook anders kan.

FOTO’S EMIEL MUIJDERMAN

 

Kerken worden er nier meer gebouwd, kapellen wel. De grootschaligheid en massaliteit van vroeger lijken in de religieuze architectuur plaats te hebben gemaakt voor maatwerk, kleinschaligheid en een andere vorm van beleving. Mensen bezoeken nauwelijks nog kerkdiensten, maar steken wel regelmatig kaarsjes op of stappen van de fiets als ze ergens langs een landweg een kapel ontwaren.

Meer dan 80 Mariakapellen staan er inmiddels in Twente. Meestal op stille plekken, verstopt in het landschap, soms ook gewoon tussen de huizen, zoals in Borne, waar zich een kapel met de allure van een klein kerkje verheft in een parkje aan de Koppelsbrink. De meeste kapellen zijn klein, vaak niet meer dan een Mariabeeld onder een afdak of een neo-Saksisch schuurtje met geveltekens op het dak. Er staan bijna altijd bloemen en brandende kaarsen: stille getuigen van een oud geloof dat zich in Twente nog altijd in zichtbare tekens vertaalt

Ook de nieuwe Mariakapel in Enter is qua afmetingen slechts klein. Je zou eraan voorbijrijden als de vormgeving even onopvallend zou zijn als bij de meeste andere kapellen. Ook de locatie is niet direct bijzonder. 

 

De kapel staat aan de oude weg naar Goor, vlakbij het onderkomen van de plaatselijke jeugdvereniging. Echt stil is het er niet. Her lawaai van de naburige A1 komt aangewaaid in dit enigszins verrommelde overgangsgebied tussen dorpen platteland. De kapel in Enter onderscheidt zich qua vorm en materiaalgebruik van alle andere Mariakapellen in de regio. Het ontwerp is van architect Erwin Kamphuis uit Enter. Op geheel eigen wijze gaf hij uiting aan de wensen van her kleine groepje enthousiastelingen dat vier jaar geleden het initiatief nam voor de bouw. De nieuwe kapel heeft de vorm van een gotisch kerkraam.

Twee gekromde houten wanden treffen elkaar in een puntdak, dat volledig uit kleine houten plankjes is opgebouwd. Het gebouwtje oogt nu nog licht, maar dat beeld zal snel veranderen. Onder invloed van het weer en de verschillende houtsoorten die zijn gebruikt, zal de Mariakapel van Enter er in de toekomst heel anders uit gaan zien. Voor de architect is de hoofdvorm van de kapel het symbool van gevouwen handen. Als een houten schrijn omgeeft het gebouwtje een stenen Mariabeeld dat afkomstig is uit de inmiddels gesloten Pauluskerk in Enschede religieuze recycling binnen de eigen regio.

De kapel is het toppunt van duurzaamheid. Hij werd met minimale middelen gebouwd en is een aanwinst voor het landschap. Met een beetje moeite is hij zelfs vanaf de Al te zien. Even bij de afslag Enter de blik opzij en je ziet hem in de verte: de kapel die illustreert hoe levend en modern oude tradities nog altijd kunnen zijn.

 

Van HERMAN HAVERKATE

Boven het maaiveld

Rubriek over architectuur in de regio